İhracat teşvikleri, yurt içinde faaliyet gösteren firmaların yurt dışı pazarlarda daha güçlü bir şekilde varlık göstermesini sağlamak amacıyla uygulanan devlet destekleridir. Bu teşvikler, ağırlıklı olarak nakdi yardım şeklinde sunulmakla birlikte, vergisel avantajlar ve iade mekanizmaları gibi farklı yöntemlerle de uygulanabilmektedir. Türkiye’de üretim yapan, ticaretle uğraşan ya da dış ticaret odaklı çalışan her şirket, ihracat teşviklerinden faydalanma hakkına sahiptir. Ancak bu desteklerden yararlanabilmek için mevzuata uygun şekilde hazırlanmış proje dosyaları, gerekli ek belgeler ve zamanında yapılan başvurular şarttır.

İhracat teşvikleri, sadece ihracat yapan büyük ölçekli firmaları değil, aynı zamanda ihracata hazırlanan küçük ve orta ölçekli işletmeleri de kapsamaktadır. Bu desteklerden faydalanabilmek için öncelikle Destek Yönetim Sistemi (DYS) üzerinden şirket veya yetkili kişi adına işlem yapma yetkilendirmesi yapılmalıdır. DYS sistemi sayesinde başvurular bilgisayar ortamında gerçekleştirilebilmekte, ancak yapılan harcamalara ilişkin destek başvurularının mevzuat süresi içinde gerçekleştirilmesi önem arz etmektedir. Tekrar eden hatalı başvurular, düzeltme hakkının kaybına yol açacağından, süreçte dikkatli ve bilgi sahibi kişilerin görevlendirilmesi kritik rol oynar.

İhracat teşvik türleri iki farklı açıdan sınıflandırılabilir:

1. Ödeme Yöntemine Göre Teşvik Türleri:

• Nakdi usulde uygulanan ihracat destekleri
• Vergi istisnası usulünde uygulanan ihracat destekleri
• İhracat iadesi usulünde uygulanan destekler

2. Aşamaya Göre Teşvik Türleri:

• İhracata hazırlık aşamasında uygulanan destekler
• Pazara giriş aşamasında uygulanan destekler
• Pazarda tutundurma amaçlı destekler
• Markalaşma amaçlı ihracat destekleri

İhracat Teşvikleri Nelerdir?

İhracat destekleri, firmaların ihracat sürecinde karşılaşabileceği maliyet, zaman ve operasyonel zorlukları azaltmak amacıyla yapılandırılmış kapsamlı bir devlet destek programıdır. Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülen bu teşviklerin amacı; Türkiye’nin ihracat kapasitesini artırmak, ihracatçı firmaların dünya pazarlarında daha etkin olmasını sağlamak ve katma değerli ihracatı teşvik etmektir.

Güncel durumda ülkemizde uygulanan ihracat destekleri şöyledir: 

• Dahilde İşleme Rejimi 
• Hariçte İşleme Rejimi 
• Vergi Resim Harç İstisna Belgesi 
• TURQUALITY ® Destekleri 
• E-TURQUALITY Destekleri 
• Marka Destek Programı 
• Pazara Giriş Desteği 
• Pazar Araştırması Desteği 
• Fuar Katılım Desteği 
• Yurt Dışı Ofis Kira Desteği 
• Yurt Dışı Marka Tescil Desteği 
• Yurt Dışı Tanıtım Desteği 
• Tasarım Destekleri 
• Küresel Tedarik Zinciri Desteği 
• E-ticaret Sitelerine Üyelik Desteği 
• Yurt Dışı İş Seyahatleri Desteği 
• Yurt Dışı şirket Satın Alım Desteği 
• Test Analiz ve Sertifika Desteği 
• İhracatçılara Yeşil Pasaport Sağlanması 
• Tarımsal Ürünlerde İhracat İadeleri

Peki, kimler ihracat desteklerinden yararlanabilir?  Türkiye’de Türk Ticaret Kanunu kapsamında kurulmuş kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketleri ile tarım kooperatifleri, sektörel dış ticaret şirketleri ve dış ticaret sermaye şirketleri, uygun destek programlarına başvuru yaparak ihracat süreçlerinde önemli mali avantajlar elde edebilir.

İhracat Desteklerine Başvuru Süreci Nasıl İşler?

İhracat yapan ya da ihracata hazırlanan firmalar için devlet desteklerinden faydalanmak, dış pazarlarda rekabet gücünü artırmanın en etkili yollarından biridir. Ancak bu desteklerin her biri kendi özel koşullarına, başvuru belgelerine ve süreçlerine sahiptir. Bu nedenle başvuru süreci, destek türüne göre farklı yollar izlenerek yürütülmektedir.

İhracat destekleri nasıl alınır? İhracat teşviklerinden yararlanmak isteyen firmaların ilk adımı, DYS sistemi üzerinden yetkilendirme yapmaktır. Bu yetkilendirme, şirket içinde bir çalışana verilebileceği gibi dışarıdan profesyonel bir danışmana da devredilebilir. Ancak, destek başvurularında mevzuata ve başvuru süresine uyulmaması halinde hak kayıpları oluşabilmektedir. Bu nedenle sürecin mevzuat bilgisine hâkim kişilerce yürütülmesi önerilmektedir.

Genel olarak başvuru süreci aşağıdaki aşamaları kapsar:

• DYS (Destek Yönetim Sistemi) üzerinden firma yetkilendirmesi yapılır.
• Gerekli belgeler, varsa İhracatçı Birliği aracılığıyla sisteme yüklenir.
• Destek konusu ile ilgili proje dokümanları hazırlanır.
• Tüm bilgi ve belgeler eksiksiz şekilde düzenlenir.
• Hazırlanan belgeler DYS sistemine tanımlanarak onaya sunulur.
• Eksiklik ya da ek belge talepleri yine DYS üzerinden alınır.
• Gerekli düzenlemeler yapılarak belgeler tekrar sisteme yüklenir.

Unutulmamalıdır ki ihracat teşvikleri farklı mevzuatlar ile şekillendirilmiştir. Her bir destek programı, kendine özgü başvuru usulü, destek oranı, üst sınır ve sürelere sahiptir. Bu nedenle ihracatçı firmaların doğru destek türünü belirlemesi, başvuru takvimini dikkatle takip etmesi ve belgeleri usule uygun biçimde hazırlaması büyük önem taşır. Başvuru sürecinde yapılacak en küçük bir hata, destek alma hakkının kaybedilmesine neden olabilir. Bu nedenle süreç profesyonel danışmanlık hizmeti alınarak da yürütülebilir.