İhracat Teşvikleri (Mal ve Ürün)

İhracat teşvikleri kavramsal olarak yurt içinde faaliyet gösteren firmaların yurt dışı etkinliklerini artırmaya yönelik uygulanan her çeşit devlet desteğidir. Bu destekler ağırlıklı olarak nakdi yardım biçiminde uygulanmaktadır. Bunun yanında vergisel avantajlar sağlayan destek unsurları da bulunmaktadır. Üretici şirketler, ticari şirketler ya da dış ticaret şirketleri bu desteklerden yararlanabilmektedir. Halihazırda ihracat yapan ya da yapmaya hazırlanan her çeşit şirketin ihracat desteklerinden yararlanma hakkı bulunmaktadır. Ancak, bu desteklerden yararlanılabilmesi için mutlaka mevzuat hükümlerine uygun bir biçimde hazırlanmış proje dosyaları ile ek bilgi ve belgelere ihtiyaç duyulacaktır. Başvuruların süreleri çok önemlidir. Bir destek başvurusu için mevzuatta öngörülen sürenin aşılması durumunda başvuru hakkı kaybedilecektir. Bu nedenle ihracat destekleri söz konusu olduğunda işlemler daha zor, daha az esnek ve çok sıkı takip gerektirmektedir. 

İhracat Desteklerinin Türleri 

İhracat destekleri daha önce de ifade edildiği üzere diğer desteklerden daha farklı bir yapıda kurgulanmıştır. İhracat operasyonlarının karmaşıklığı, zaman ve maliyet gereksinimi, işlemlerin taşıdığı büyük risk dikkate alınarak ihracatçı üzerindeki yükü hafifletecek şekilde yapılandırılmıştır. Ödeme biçimine göre ihracat destekleri üç çeşittir; 

• Nakdi usulde uygulanan ihracat destekleri 
• Vergi istisnası usulünde uygulanan ihracat destekleri 
• İhracat iadesi usulünde uygulanan destekler 

Bu sınıflandırmanın yanı sıra aşama bakımından değerlendirildiğinde ise ihracat destekleri türleri aşağıdaki gibi olacaktır; 

• İhracata hazırlık aşamasında uygulanan destekler 
• Pazara giriş aşamasında uygulanan destekler 
• Pazarda tutundurma amaçlı destekler 
• Markalaşma amaçlı ihracat destekleri 

İhracat Destekleri Nasıl Alınır? 

İhracat desteklerinden yararlanılabilmesi için öncelikle Destek Yönetim Sistemi (DYS) adı verilen internet tabanlı sistem üzerinde yetkilendirme işlemi yapılmalıdır. DYS sisteminde işlem yapma yetkisi şirket yetkilisi veya bir çalışanına verilebileceği gibi, şirket dışından bir kişi tarafından da yönetilmesi de mümkündür. Burada esas dikkat edilmesi gereken husus mevzuat ve uygulamalara hakim olan bir kişinin yetkilendirilmesidir. Ardından, DYS sistemine bilgisayar ortamında giriş yapılarak gerekli işlemler rahatlıkla yapılmaktadır. Yetkilendirilen kişinin başvurularla ilgili sürelere dikkat etmesi gerekmektedir. Bir harcama ile ilişkili destek başvurusu zamanında yapılmadığı takdirde bu konudaki hak kaybolmaktadır. Aynı şekilde, mevzuata uygun yapılmayan başvurular için bir defalık düzeltme hakkı verilmekte, tekrarlanan hatalarda düzeltme ya da yeniden başvuru imkanı bulunmamaktadır. 

Kimler İhracat Desteklerinden Yararlanabilir? 

İhracat Desteklerinden yararlanabilecek kişi ve kuruluşlar mevzuat hükümlerinde tanımlanmıştır. İlgili desteğin tanımlandığı mevzuatta aksi belirtilmemiş ise Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulmuş sınai ve/veya ticari faaliyette bulunan kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketleri yararlanıcı olarak tanımlanmıştır. Ayrıca, sektörel dış ticaret şirketleri, dış ticaret sermaye şirketleri de başvuru yapabilmektedir. Tarım ve tarımsal şirketler ile tarım kooperatiflerinin şirketleri de yararlanıcı olarak başvuru yapma hakkına sahiptir. 

İhracat Destekleri Başvuru Süreci 

İhracat Destekleri için başvuru süreci destek türüne göre farklı biçimlerde tanımlanmıştır. Bu desteklerden bazıları önceden projelendirilmek suretiyle ön onaya tabidir. Diğerleri ise harcama yapıldıktan sonra, izin verilen süreler içerisinde gerekli bilgi ve belgeler ile DYS sistemi üzerinden başvuru yapılması biçiminde uygulanır. Genel başvuru süreci şu şekildedir; 

• DYS sisteminde yetkilendirme yapılır, 
• İhtiyaç olması halinde gerekli belgeler İhracatçı Birliğine aracılığıyla sisteme işlenir, 
• Destek başvurusu yapılacak konu ile ilgili proje dokümanları hazırlanır, 
• Gerekli tüm bilgi ve belgeler, usulüne uygun biçimde hazırlanır, 
• Tüm proje, bilgi ve belge dokümanları DYS üzerinde tanımlanır ve onaya sunulur, 
• Eksik ya da ilave bilgi ve belge talebi olması halinde DYS üzerinden alınır, 
• DYS üzerinden gerekli bilgi ve belgeler yeniden onaya sunulur. 

İhracat Destekleri Listesi 

İhracata yönelik devlet tevikleri ya da kısaca ihracat destekleri çok sayıda farklı mevzuat ile tanımlanmıştır. Her birinin adı, mevzuatı, özellikleri, uygulanma usul ve esasları, destek oranları, üst sınırları ve süreleri farklıdır. Güncel durumda ülkemizde uygulanan ihracat destekleri aşağıdaki gibidir; 

• Dahilde İşleme Rejimi 
• Hariçte İşleme Rejimi 
• Vergi Resim Harç İstisna Belgesi 
• TURQUALITY ® Destekleri 
• E-TURQUALITY Destekleri 
• Marka Destek Programı 
• Pazara Giriş Desteği 
• Pazar Araştırması Desteği 
• Fuar Katılım Desteği 
• Yurt Dışı Ofis Kira Desteği 
• Yurt Dışı Marka Tescil Desteği 
• Yurt Dışı Tanıtım Desteği 
• Tasarım Destekleri 
• Küresel Tedarik Zinciri Desteği 
• E-ticaret Sitelerine Üyelik Desteği 
• Yurt Dışı İş Seyahatleri Desteği 
• Yurt Dışı şirket Satın Alım Desteği 
• Test Analiz ve Sertifika Desteği 
• İhracatçılara Yeşil Pasaport Sağlanması 
• Tarımsal Ürünlerde İhracat İadeleri